Święty Finian, opat

12 grudnia

Święty Finian, opat

Finian z Clonard (znany także jako Finden lub Fionan, nazywany także nieraz nauczycielem Świętych) urodził się około 470 roku w Myshall, w dzisiejszym hrabstwie Carlow (Irlandia). Jego rodzicami byli szlachcic Ruidragh, pochodzący z Ulsteru, i jego żona Telach z Leinster. Finian miał siostrę Regnach, która została przeoryszą klasztoru w Kilreynagh, a później była czczona jako święta. Finian od dzieciństwa poznawał wiarę chrześcijańską, przez długi czas był wychowankiem biskupa Fortcherna z Trim, ucznia św. Patryka. Stąd pewnie przez całe życie żywił wielki kult dla pierwszego apostoła Irlandii. Święty biskup rozbudził w młodzieńcu zapał do wiedzy i pokierował jego dalszą edukacją. Młody Finian wyjechał do Francji, gdzie w słynnym klasztorze św. Marcina w Tours zapoznał się z zachodnim życiem monastycznym. Na dalsze studia udał się do Walii, do słynnego opactwa Llancarfan w Glamorganshire, gdzie pod opieką św. Cadoga Mądrego studiował nauki biblijne. W tym prężnym ośrodku ewangelizacyjnym zetknął się z wieloma uczonymi, przyszłymi świętymi, m.in. ze św. Gildasem Mądrym oraz Dawidem Meneviani Cathmaelem. Studiowanie zajęło mu ponad 30 lat. Wszystkie te lata spędził w ośrodkach zakonnych, łącząc naukę z życiem modlitwy i posługiwaniem potrzebującym. Dopiero tak ukształtowany, około roku 520 wrócił do rodzinnej Irlandii. Potwierdza to hagiograficzny manuskrypt - Codex Salmanticensis, znajdujący się obecnie w Królewskiej Bibliotece w Brukseli. W ojczyźnie natychmiast zajął się pracą ewangelizacyjną oraz budową kościołów i zakładaniem klasztorów. Jest uważany za jednego z największych ojców irlandzkiego monastycyzmu. Uczył swoich podopiecznych, że życie zakonne jest najlepszą drogą do uświęcenia swojego życia. Pierwszymi klasztorami założonymi przez Finiana są Skellig Michael (Skała Michała) w hrabstwie Kerry, istniejący do dziś i wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, Aghowle (Plac Jabłoni) w hrabstwie Wicklow, gdzie Oengus, król Leinster, ofiarował mu ziemię pod świątynię, oraz Dunmanogue nad rzeką Barrow. Przemierzył cała chyba Irlandię, był w wielu znanych miejscach, choćby w klasztorze św. Brygidy w Kildare. Irlandzka Brygida (457-525) miała mu podarować na pożegnanie złoty pierścień. Finian udał się w dalszą drogę i nigdzie nie pozostawał długo. Legenda głosi, że dopiero anioł musiał mu wskazać miejsce, gdzie spędził resztę życia. Siedzibą dla nowego klasztoru było Cluain Eraird (Pole Erairda) nad rzeką Boyne w środkowej Irlandii, znane później jako Clonard. Słynne opactwo w Clonard przetrwało przez ponad 1000 lat i było miejscem formacji i wychowania wielu świętych tej ziemi. Finian był nauczycielem św. Kolumbana z Iona, św. Brendana Podróżnika (inaczej Żeglarza), św. Nenniusza, św. Kolumbana z Terryglass, św. Kierana z Clonmacnoise, św. Ruadhana z Lorrha i wielu innych. Uczniów opactwa w Clonard często nazywa się dwunastoma apostołami Irlandii. Finian troszczył się o bliskie kontakty z Kościołem brytyjskim. Często czci się go jako biskupa - brak jednak sprawdzonych wiadomości historycznych, które potwierdzałyby jego konsekrację. Wiadomo, że do opactwa po radę i duchowe nauki przybywało wielu ludzi, także możnych i biskupów. Podobno jednocześnie Finian miał nawet 3 tysiące uczniów, jak to wspomina hymn Jutrzni w oficjum jemu poświęconym. Z jego kultem związanych jest wiele legend. Podobno ptaki gromadziły się często obok niego, przyciągane jego łagodną i pokorną świętością. Finian miał uratować mieszkańców wyspy Flathlom przed szarańczą. Jego modlitwa miała podobno taką moc, że udało mu się także odeprzeć atak wrogich wojsk poprzez wywołanie trzęsienia ziemi, które zniszczyło ich obóz. Zmarł 12 grudnia między 549 a 552 (lub nawet 563) rokiem i został pochowany w założonym przez siebie opactwie Clonard. Miejscem śmierci jest prawdopodobnie pobliski klasztor w Ross Findchuil, gdzie udał się w czasie zarazy, aby dżumą nie zarazić współbraci w licznym opactwie. Idąc tam, miał nucić słowa psalmu: "To jest miejsce mego odpoczynku na wieki, tu będę mieszkał, bo tego pragnąłem dla siebie" (Ps 132, 14). Hagiografowie podkreślają, że zmarł po przyjęciu Komunii św. z rąk swojego ucznia. Jego relikwie nie przetrwały do naszych czasów - zostały zniszczone w IX w. podczas najazdów Wikingów. Kult oddawany w Irlandii świętemu Finianowi przez wiele stuleci oficjalnie potwierdził Leon XIII w 1902 r. Jest patronem biskupstwa Meath. W ikonografii przedstawiany jest w habicie, często w czasie nauczania. Jego atrybutem jest: budynek kościoła, ptaki wokół głowy.