Konstytucje Zakonu Paulinów

Konstytucje
Wypada uświadomić sobie na początku Konstytucji, przynajmniej w ogólnych zarysach, dzieje naszego paulińskiego ustawodawstwa i główne linie jego wiekowego rozwoju. W historii kodyfikacji naszych Konstytucji można wyróżnić aż pięć etapów. Pierwszy okres dotyczy początków Zakonu i sięga lat 1308–1309.      Po długim okresie narastania przepisów w latach 1643–1646 nastąpiła druga kodyfikacja, oparta o dekrety i rozporządzenia Soboru Trydenckiego. Trzecia z kolei redakcja naszych Konstytucji miała miejsce w 1725 r. Czwarta natomiast, z 1930 r., była próbą dostosowania naszych ustaw do wydanego w 1917 r. Kodeksu Prawa Kanonicznego. Wreszcie, ostatnia redakcja Konstytucji dokonała się zgodnie z wytycznymi Soboru Watykańskiego II i  przepisami nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r.      Początek Zakonu i jego pierwsze ustawy        Początek i rozwój Zakonu św. Pawła Pierwszego Pustelnika, zwanego dziś Zakonem Paulinów, jest ściśle związany z ziemią węgierską. W królestwie św. Stefana nie tylko powstał nasz Zakon, ukształtował swoją strukturę ideową i prawną, ale zaraz w pierwszym okresie swych dziejów doszedł do niezwykłego rozwoju i świetności. Źródła historyczne łączą pierwszą fundację klasztoru z osobą Bartłomieja, biskupa Pécs, który wizytując swoją diecezję, napotkał licznie żyjących pustelników. Będąc benedyktynem, członkiem słynnego opactwa w Cluny, przejęty dążnościami reformistycznymi, zapragnął zorganizować wzorowy klasztor pustelników. Istotnie, dało mu się zgromadzić ich w jedną wspólnotę, dla której wybudował konwent i kościół pod wezwaniem św. Jakuba na górze Patacs (1225 r.), przeznaczając zarazem dla niej pierwszą Regułę życia klasztornego. Niemal równocześnie Euzebiusz, kanonik kapituły katedralnej w Ostrzyhomiu, podobnie jak biskup Bartłomiej, zainteresował się faktem i rozwojem eremityzmu naddunajskiego. Nie tylko nawiązał kontakt z pustelnikami, wspierając ich materialnie i duchowo, ale sam zapragnął tego rodzaju życia. Za zgodą metropolity ostrzyhomskiego poświęcił się z kilku towarzyszami życiu pustelniczemu, by w całkowitym oddaniu się Bogu dążyć do doskonałości. Pod wpływem jednak osobistych doświadczeń i przeżyć mistycznych zrozumiał potrzebę zebrania w jedno rozproszonych po lasach i grotach skalnych pustelników.       Postanowił zbudować dla nich na górze Pilis klasztor z kościołem Św. Krzyża. Od tytułu świątyni nazywano tych pierwszych, zorganizowanych we wspólnotę zakonników pustelnikami Św. Krzyża. Euzebiusz, podobnie jak jego współcześni, był gorliwym czcicielem Matki Bożej, szczególnej Patronki Węgier, toteż obok pięknego ołtarza ku czci Krzyża Św. ufundował drugi ołtarz poświęcony Bożej Rodzicielce. Pustelnicy darzyli wyjątkowym kultem św. Pawła Pierwszego Pustelnika z Teb, dlatego wybrali tego świętego na głównego Patrona nowej rodziny zakonnej. Euzebiusz, gdy się dowiedział o powstałej wcześniej wspólnocie w Patacs, nawiązał łączność z klasztorem św. Jakuba, gdzie po śmierci biskupa Bartłomieja obowiązki przełożonego pełnił brat Antoni. Z chwilą, gdy Euzebiusz przyjął za swoją regułę zakonników z Patacs, nastąpiła unia między obu wspólnotami pod rządami Euzebiusza wybranego na prowincjała. Nowo utworzona społeczność zakonna od 1263 r. przyjęła wspólną nazwę: „Braci św. Pawła Pierwszego Pustelnika”. W 1262 r. Euzebiusz udaje się do Rzymu, gdzie w tym czasie przebywał na dworze papieskim św. Tomasz z Akwinu. Dzięki protekcji św. Doktora, cieszącego się wielkim autorytetem, uzyskał audiencję u papieża Urbana IV, któremu przedłożył prośbę o zatwierdzenie nowego Zakonu i nadanie mu reguły św. Augustyna. Tradycja zakonna mocno utrwaliła ten fakt, że „błogosławiony Ojciec Euzebiusz gorliwie zabiega ł w Rzymie, by nadać naszym ustawom potrzebną stałość, oraz by dla zakonnej wspólnoty świeżo przez siebie zorganizowanej otrzymać od Stolicy Świętej regułę św. Augustyna i zatwierdzenie, w czym był mu wielką pomocą św. Tomasz z Akwinu” (por. Wstęp do Konstytucji XVII w.). Papież Urban IV przychylnie ustosunkował się do przedłożonej prośby, polecił jednak zbadać, czy nowy Zakon posiada wystarczające uposażenie. Ta audiencja Euzebiusza miała ogromne znaczenie dla egzystencji Zakonu. Jakkolwiek bowiem na ostateczne zatwierdzenie papieskie trzeba było jeszcze poczekać, to jednak powstanie Zakonu przez formalne powiadomienie Stolicy Apostolskiej stało się faktem. Papież Urban IV oficjalnym pismem upoważnił biskupa Pawła, ordynariusza Veszprém do zbadania stanu majątkowego klasztorów paulińskich. Chodziło o to, czy posiadają one wystarczające uposażenie.       Pustelnicy zorganizowani we wspólnoty paulińskie byli ubodzy i nie dysponowali odpowiednimi środkami materialnymi wymaganymi przez Regułę św. Augustyna. Stąd też, gdy biskup Paweł, po pilnym zbadaniu stanu rzeczy, stwierdził brak wymaganego uposażenia, tymczasowo nadał paulinom nową, obszerniejszą nieco regułę, mającą być – jak sam zaznacza – uzupełnieniem pierwszej reguły biskupa Bartłomieja. Te pierwsze ustawy zostały wkrótce ubogacone trzecią już z kolei regu łą, nadaną przez biskupa Andrzeja, ordynariusza diecezji Eger. Jak z powyższego wynika, do 1308 r. klasztory paulińskie rządziły się różnymi nadanymi im przez biskupów diecezjalnych przepisami (regułami). Poza aprobatą biskupią na terenie poszczególnych diecezji, nie posiadały jeszcze, jako nowa społeczność zakonna, wymaganego przez ówczesne Prawo Kościelne zatwierdzenia Stolicy Świętej. Zatwierdzenie to otrzymali paulini dopiero w 1308 r., gdy kardynał Gentilis, legat papieża Klemensa V, nadał w imieniu Stolicy Apostolskiej Zakonowi św. Pawła Pierwszego Pustelnika Regułę św. Augustyna i tym oficjalnie zatwierdził nasz Zakon. Do formalnego zatwierdzenia Zakonu przez Stolicę Apostolską przyczyniły się nie tylko usilne starania i zabiegi samych paulinów, ale również szczególna życzliwość i pochlebne o nich opinie biskupów i samego króla węgierskiego Karola I Andegaweńskiego, który popierał zabiegi Zakonu i starał się o specjalne przywileje dla niego. Sam jednak fakt nadania Zakonowi Reguły św. Augustyna, wspólnej wielu innym zakonom, nie decydował jeszcze o wszystkim. Oprócz bowiem ogólnych norm życia zakonnego, zawartych w Regule św. Augustyna, konieczne były bardziej szczegółowe przepisy postępowania, czyli Konstytucje, które określałyby bliżej podstawowe cechy duchowości i specyficznego posłannictwa apostolskiego Zakonu oraz stanowiłyby dla zakonników skuteczny środek ich uświęcenia. Dlatego paulini zwrócili się do wspomnianego legata, kardynała Gentilisa z prośbą o pozwolenie na ułożenie Konstytucji. Kardynał legat na podstawie władzy otrzymanej od papieża Klemensa V, specjalnym dekretem pozwolił paulinom zgromadzonym w najbliższej Kapitule opracować i ułożyć pierwsze Konstytucje. Kapituła zebrała się w oktawie Zielonych Świąt w 1309 r., w nowo zbudowanym klasztorze św. Wawrzyńca pod Budą, który stał się odtąd głównym ośrodkiem paulińskiego życia. Wspomnianej Kapitule przewodniczył prowincjał Wawrzyniec, czwarty z kolei następca bł. Euzebiusza na urzędzie prowincjała.       Po odbyciu tej Kapituły, mającej już charakter pierwszej Kapituły generalnej, został on przez kardynała Gentilisa, jak utrzymują nasze kroniki, podniesiony do godności pierwszego Generała Zakonu. Zredagowane na Kapitule pierwsze Konstytucje zawierały wspomniane wyżej reguły biskupów: Bartłomieja, Pawła i Andrzeja oraz idee i ducha, który ożywiał zgromadzonych we wspólnoty zakonne pustelników. Ponadto, jak pokazały następne wieki, te pierwsze Konstytucje, zredagowane na Kapitule generalnej w 1309 r., nie były kodeksem zamkniętym. Poszczególne Kapituły generalne były upoważnione do tego, by uzupełniać owe pierwsze ustawy nowymi uchwałami, w miarę jak wymagały tego zmieniające się ustawicznie warunki życia. Włączano przede wszystkim do tych pierwszych Konstytucji papieskie zatwierdzenie, a także nadania i przywileje udzielane w tym okresie naszemu Zakonowi. Tradycja zakonna podaje, że nasi dawni ojcowie, ze względu na zgodność ich życia ze świętymi przepisami, byli w wielkiej czci u papieży, królów, książąt, dostojników i społeczeństwa. Z tego tytułu byli powszechnie uważani za świętych zakonników. Św. Jan Kapistran, który żył na Węgrzech w połowie XVI w., powiedział o naszych współbraciach: „Kto chce zobaczyć żywych świętych, niech idzie do klasztoru Marianosztra, a jego życzenie spełni się”. Podobnie wyrażano się o naszych ojcach przebywających w innych klasztorach. Nic też dziwnego, że zarówno za życia, jak i po śmierci cieszyli się nasi współbracia wielką czcią i poważaniem, chociaż z racji pokory i zakonnej skromności nie troszczyli się o to, aby byli wynoszeni na ołtarze jako błogosławieni i święci. Wyrazem tego uznania dla budującego życia i świętości naszych współbraci są liczne bulle papieskie, obsypujące Zakon szczególnymi przywilejami i duchowymi łaskami. Ten najpomyślniejszy okres naszego rozwoju i świetności został zakłócony najpierw przez napady i wojny tureckie, a następnie przez reformację. W wojnach i napadach tureckich niszczono klasztory i mordowano zakonników: m.in. uległ zniszczeniu jeden z najsławniejszych klasztorów św. Wawrzyńca pod Budą, stanowiący siedzibę generałów i ośrodek życia paulińskiego.  Spłonęły też wtedy sprowadzone tam uroczyście i przechowywane relikwie św. Pawła Pierwszego Pustelnika.       Najbardziej zaś tragiczną w swych skutkach była klęska wojska węgierskiego pod Mohaczem w 1526 r. Zburzono dziesiątki klasztorów paulińskich, spłonęły archiwa i biblioteki, zakonnicy zaś ponieśli śmierć męczeńską. Reszty dopełniła wkraczająca na Węgry z całą ostrością reformacja, której paulini przeciwstawili się zdecydowanie. Rezydencję Generała przeniesiono najpierw do Lepoglawy, a potem do Maria Thall, z węgierska „Mariavölgy” (dzisiejsza Marianka w Słowacji). Biorąc pod uwagę zachowany tekst najstarszych paulińskich Konstytucji, można ogólnie powiedzieć, że jest to kodeks niesystematyczny. Stanowi on zbiór kolejno narastających przepisów, ale obejmuje w sposób praktyczny i zwięzły całokształt życia ówczesnych paulinów. Z przepisów tych jednak – obok organizacji prawnej paulińskiego Zakonu – wysnuć można pewne pojęcia o jego ideologii i duchowości, ożywiającej pierwotnych paulinów. Był to Zakon w swoich początkach pustelniczy, czego wyrazem była praktyka budowania klasztorów w miejscach oddalonych od ludzkich siedzib dla kultywowania samotności. W klasztorach tych dominowało życie bogomyślne i surowe, wypełnione modlitwą, pokutą i pracą, początkowo głównie fizyczną, a z czasem działalnością duszpasterską, zwłaszcza w obrębie własnych kościołów. W ten sposób wypracowano swoisty ideał naśladowania swego Patriarchy i Ojca, św. Pawła Pierwszego Pustelnika w zmienionych – z czysto pustelniczych na klasztorne – warunkach życia.       Daje się też wyraźnie dostrzec specyficzną duchowość opartą na tajemnicy Krzyża. Jeśli chodzi o maryjność Zakonu tego okresu, to wyraża się ona z pewnością w kulcie Bogarodzicy jako Patronki i Wielkiej Pani Węgier. Jest rzeczą wysoce charakterystyczną, że Zakon dość wcześnie obejmuje opiekę nad sławnymi sanktuariami maryjnymi. Nadto, obok kultu św. Pawła Pierwszego Pustelnika rozwinęło się dość żywo nabożeństwo do Aniołów Stróżów. Odnośnie zaś liturgii, dopiero na kapitule generalnej w Lepoglawie w 1600 r. postanowiono przyjąć zreformowany po Soborze Trydenckim brewiarz i mszał rzymski. Wynika z tego, że paulini mieli swoją własną liturgię i swoje księgi liturgiczne (Brewiarz pauliński wydany w 1540 r. i Mszał pauliński wydany w Wenecji w 1537 r. przez paulina kardynała Jerzego Martinuzziego).     Druga redakcja Konstytucji w oparciu    o dekrety i rozporządzenia Soboru Trydenckiego        Życie wspólnot na przełomie XVI i XVII w. uległo poważnym przeobrażeniom pod wpływem wielu czynników i przyczyn. Stąd też pragnienia i postulaty ze strony Zakonu zbiegały się z rozporządzeniami Soboru Trydenckiego, by dotychczasowe ustawy poddać gruntownej rewizji. Kapituła generalna, która odbyła się w Maria Thall w 1632 r., postanowiła przygotować nowy projekt Konstytucji. Wybrany na urząd Generała pierwszy Polak, młody, gorliwy i światły O. Marcin Gruszkowicz, rozpoczął dzieło zarówno przygotowania nowych Konstytucji, jak i odnowy samego życia zakonnego. Wizytując klasztory, odczytywał zakonnikom projekt zreformowanych Konstytucji. Podane do wiadomości zmiany i obostrzenia, rokujące jak najlepsze nadzieje odnowy życia, i to z inicjatywy samej społeczności zakonnej, wywoływały, niestety, u wielu sprzeciw i niezadowolenie. Miało to miejsce zwłaszcza w polskiej prowincji, która już uprzednio podjęła szerszą działalność apostolską, jakiej zresztą wymagały potrzeby nowych czasów. Przedwczesna, niestety, śmierć Generała Zakonu O. Marcina Gruszkowicza choć nie przekreśliła, to jednak opóźniła rozpoczętą inicjatywę odnowy Zakonu i reformy Konstytucji. Dzieło to podjął z wielkimi trudnościami O. Mikołaj Staszewski. Nie mogąc uzyskać jednomyślności dla przygotowanego projektu, przesłał cały materiał wraz z pierwotnymi Konstytucjami, aktualnymi zarządzeniami, uwagami i sugestiami do Rzymu. Powołana przez Kongregację specjalna komisja rewizyjna, złożona z 2 kardynałów i 10 wybitnych prawników, była zaskoczona ogromem nadesłanego materiału; spodziewała się bowiem otrzymać gotowy już projekt Konstytucji, przedłożony jej do wglądu i zatwierdzenia. Przystąpiła jednak do pracy. Sam papież Urban VIII w bulli zatwierdzającej nowe Konstytucje podkreślił, że dzieła tego dokonała powołana w tym celu komisja na 33 odbytych przez nią sesjach.       Komisja rewizyjna, pomimo nadesłanych sugestii z różnych prowincji czy od kompetentnych osób, wzięła za podstawę zasadę, że nie należy zmieniać istotnego charakteru Zakonu pustelniczo-kontemplacyjnego ani odchodzić od surowych tradycji, nawet na korzyść apostolstwa. Już na początku 1643 r. Franciszek Ingoli, sekretarz Kongregacji Rozkrzewienia Wiary (do której kompetencji należały sprawy zakonne), przedłożył przygotowany projekt nowych paulińskich Konstytucji do zatwierdzenia, którego udzielił papież Urban VIII w dniu 4 maja 1643 r., a następnie przekazał je do druku w Rzymie. Druk, dokonany w pośpiechu, niezbyt się udał, w tekście bowiem znalazło się wiele błędów. W dodatku cały ten nakład, zrealizowany z tak wielkim ogromem pracy i kosztów, wysłany drogą morską, zaginął. Pozostało tylko kilka egzemplarzy. Dopiero Kapituła generalna, zebrana 12 września 1644 r. w klasztorze św. Wolfganga w pobliżu Bratysławy, odbywana pod przewodnictwem nowo wybranego Generała O. Marcina Borkowicza (Chorwata), przyjęła oficjalnie nowe Konstytucje i promulgowała je jako obowiązujące, wnosząc jednocześnie do nich pewne poprawki za zgodą Stolicy Apostolskiej. Ostatecznie druk Konstytucji ukończono w Wiedniu w 1646 r. i rozesłano do poszczególnych prowincji. Nie sposób nie zauważyć w tych Konstytucjach pewnego rygoryzmu, spowodowanego zresztą duchem uchwał Soboru Trydenckiego, który chciał się mocno przeciwstawić aktualnie zagrażającym niebezpieczeństwom dla życia zakonnego.        Nowe Konstytucje można scharakteryzować jako kodeks uporządkowany, systematyczny i logiczny. W stosunku do starych Ustaw Konstytucje te zdecydowanie więcej poświęcają miejsca: wychowaniu, formacji, studiom, organizowaniu bibliotek i archiwów, modlitwie myślnej, ćwiczeniom duchownym, Liturgii Godzin i Mszy św., nadto pracy duszpasterskiej, Obowiązkom spowiedników i kaznodziejów. Ten nowy kodeks życia paulińskiego w zasadzie jest oparty na starych Konstytucjach i tradycjach paulińskich. W sposób jasny określa duchowość i posłannictwo Zakonu. Wyraźnie określa, że życie Wspólnoty paulińskiej powinno być wypełnione modlitwą, oddziedziczonymi po ojcach pustyni surowymi praktykami pokutnymi oraz pracą, już nie tylko fizyczną, ale umysłową i duszpasterską. Tak więc, nowe Konstytucje, skodyfikowane z takim trudem i wprowadzone w życie nie bez pewnych oporów, stały się podstawą powolnej odnowy i duchowego odrodzenia Zakonu. Ta kodyfikacja potrydencka wlała nowe ożywcze siły w stare i może nadwątlone doświadczeniem przebytych klęsk struktury prawne Zakonu paulińskiego. W krótkim też czasie reforma ta wydała owoce odnowionych Ustaw w postaci wybitnych zakonników i dokonanych przez nich dzieł, przygotowując równocześnie Zakon na nowe próby. W tym czasie rozwija się szczególny kult maryjny, którego ośrodkiem staje się Jasna Góra, promieniująca na cały już Zakon. Wzrasta też kult św. Pawła Pierwszego Pustelnika i kult świętych Aniołów Stróżów, co znajduje swój wyraz nie tylko w Konstytucjach, ale i w pracy apostolskiej prawie wszystkich klasztorów. Odnowione Konstytucje paulińskie w duchu Soboru Trydenckiego przyczyniły się też do ulepszenia metod formacji i rozwoju studiów zakonnych.       Już w 1653 r. Generał Zakonu Paweł Iwanowicz zakłada pierwsze Seminarium paulińskie w Tyrnawie, które w 1669 r. na podstawie uprawnień papieskich i cesarza Leopolda zostaje zamienione na tzw. „Studium generalne”. Zorganizowane dobrze studia osiągnęły wkrótce wyraźne rezultaty. Podniósł się zdecydowanie poziom intelektualny zakonników. Pomimo dalszych najazdów tureckich na Półwysep Bałkański i agresji szwedzkiej w Polsce, prowincje Zakonu dochodzą w tym czasie do szczytu świetności i biorą żywy udział w życiu publicznym. Posiadają one wybitne środowiska naukowe i wydawnicze, włączają się w pracę parafialną, szkolną, a nawet misyjną.      Trzecia redakcja Konstytucji Zakonu         Konstytucje wydane w 1646 r., ciągle uzupełniane i poprawiane, wymagały już w pierwszej połowie XVIII w. dokładnej rewizji. Nagromadziło się bowiem obok tekstu wiele autentycznych wyjaśnień, które należało uwzględnić. Zniszczyły się także posiadane dawne egzemplarze przy używaniu ich przez blisko 100 lat, zmieniły się też czasy i warunki życia. O reformę Konstytucji podnosiły się także głosy wewnątrz Zakonu. Już przy wyborze Generała Chryzostoma Koźbiałowicza na Kapitule generalnej w 1721 r. ojcowie kapitulni poruszali sprawę konieczności rychłej rewizji. Nic też dziwnego, że Kapituła generalna zebrana w Maria Thall w 1724 r. jako jedno z naczelnych zadań postawiła sobie zrewidowanie dotychczasowych Konstytucji. Chodziło przede wszystkim o wyjaśnienie miejsc wątpliwych, poprawienie błędów, uzupełnienie otrzymanych dotąd od Stolicy Świętej wyjaśnień, z zachowaniem wszakże istoty starych Konstytucji. Wniesione zmiany, dodatki i poprawki postanowiono przesłać do Stolicy Świętej z prośbą o aprobatę i pozwolenie na ponowne wydanie Konstytucji. Po otrzymaniu zgody Stolicy Apostolskiej w dniu 13 maja 1725 r. ponownie wydano drukiem zrewidowane Konstytucje w Rzymie. Z tej okazji Generał O. Chryzostom Koźbiałowicz wystosował do Zakonu list okólny, a na Kapitule generalnej w 1727 r. w Maria Thall przekazał nowe Konstytucje. Przyjęto oficjalnie i postanowiono rozprowadzić po 3 egzemplarze do każdego klasztoru, aby ocalałe egzemplarze starych Konstytucji złożyć w archiwum lub bibliotece.       Nowo wydane Konstytucje nie różniły się od poprzednich w swoich istotnych sformułowaniach, ale były z pewnością udoskonaleniem zakonnego kodeksu od strony prawnej, a ponadto praktycznym unowocześnieniem ustaw. W sumie Konstytucje te zyskały w stosunku do dawnych na jeszcze lepszym podziale tematycznym i na logicznym uszeregowaniu zagadnień. Brak nadal w nich było jednak wyraźnego sformułowania celu, zadań, charakteru i posłannictwa Zakonu, określającego jego specyfikę i własną oryginalność. Obok Konstytucji wydrukowano w 1736 r. tzw. Dyrektorium, które wraz z „Ratio studiorum” mogą dziś stanowić Źródło poznania ducha Zakonu, jego tradycji i zwyczajów. Po rewizji i odnowie Konstytucji w 1725 r. zaczął się znowu dla Zakonu okres pomyślności i rozwoju. Sprzyjały temu – choć nie na długo – ówczesne warunki polityczno-społeczne i religijne. Zakon nadal otrzymywał nowe przywileje i nadania papieskie, a paulini cieszyli się powszechnym uznaniem i szacunkiem ze względu na swój styl życia.       Niestety, niekorzystne warunki polityczne zgotowały Zakonowi prawie ruinę. Cesarz Józef II dekretem z dnia 7 lutego 1786 r. skasował Zakon na terytorium swego cesarstwa. W ślad za tym podobny los spotkał paulinów pod panowaniem pruskim (1813 r.) i rosyjskim (1864 r.). Ze wszystkich paulińskich klasztorów ocalały jedynie dwa domy, oddzielone zaborami: Jasna Góra pod zaborem rosyjskim oraz Skałka-Kraków pod zaborem austriackim. Na domiar złego, Jasna Góra była tzw. „klasztorem etatowym”, składającym się ze ściśle określonej liczby zakonników i praktycznie skazanym na wymarcie. Z biegiem lat pozwolono na przyjęcie kilku nowych kandydatów, ale za każdorazowym pozwoleniem gubernatora. Tak nadszedł dla paulinów najsmutniejszy okres ich dziejów, gdy w sytuacji bez ludzkiej perspektywy przyszłości jedyną Jutrzenką nadziei stała się Jasnogórska Bogarodzica, niezawodna Opiekunka i Matka Zakonu.      Konstytucje Zakonu odnowione i potwierdzone   przez papieża Piusa XI w 1930 r.        Po blisko półtorawiekowej przerwie została zwołana w 1920 r. Kapituła generalna. Na Kapitule tej stwierdzono, że Konstytucje z 1725 r., po blisko dwóch wiekach istnienia i w zmienionych już warunkach życia, wymagały gruntownej reformy. Ponadto, ukazał się w 1917 r. nowy Kodeks Prawa Kanonicznego, do którego poleciła Stolica Apostolska dostosować Konstytucje wszystkich zakonów. W związku z tym, w 1922 r. rozpoczęto prace nad udoskonaleniem naszego prawa zakonnego. Przygotowanie projektu powierzono Generałowi Zakonu O. Piotrowi Markiewiczowi, dodając mu do pomocy O. Piusa Przeździeckiego i O. Wincentego Olszewicza, definitorów generalnych. Za podstawę tej nowej kodyfikacji Konstytucji paulinów wzięto przede wszystkim Konstytucje z 1725 r., Dyrektorium wydane w 1736 r., dekrety wizytatorów, nowy Kodeks Prawa Kanonicznego i wszystkie w tym względzie zarządzenia wydane przez Stolicę Apostolską. Projekt tak przygotowany został na Kapitule generalnej od 27 października 1926 r. do 20 stycznia 1927 r., gruntownie przedyskutowany na 87 posiedzeniach, a po wprowadzeniu pewnych poprawek – przedstawiony do zatwierdzenia Stolicy Apostolskiej.       Konstytucje, z tak wielkim staraniem odnowione, przesłano najpierw do Świętej Kongregacji dla Spraw Zakonnych, a po dokonaniu kolejnych poprawek zostały ostatecznie uznane i potwierdzone przez papieża Piusa XI w dniu 29 maja 1930 r. Z kolei Generał Zakonu Listem ogólnym ogłosił całej wspólnocie nowe Konstytucje i promulgował ich moc obowiązującą od Uroczystości św. Pawła Pierwszego Pustelnika 1931 r. Powstały nowy kodeks Konstytucji, opracowany najpierw przez specjalną komisję i Kapitułę generalną, a później uzupełniony przez Kongregację, był kodeksem dość dobrym. Podzielony na trzy części, zachował dawny układ systematyczny. W kodeksie tym po raz pierwszy umieszczono na wstępie rozdział o celu Zakonu, zgodnie ze wskazaniami Kongregacji.       Artykuły początkowe nawiązują do ducha dawnych Konstytucji i w sposób dość istotny ujmują rodzaj i charakter Zakonu. Konstytucje skodyfikowane w 1930 r. dotrwały aż do naszych czasów. W latach późniejszych, na skutek zmieniających się ciągle warunków życia, kapituły generalne dołączyły do nich dodatkowe wyjaśnienia jako uchwały. Niektóre z nich, o charakterze przejściowym, szybko się zdezaktualizowały, pozostałe jednak zachowały trwałą wartość. Na skutek zaistniałych okoliczności po drugiej wojnie oświatowej Generał Zakonu O. Piotr Markiewicz, na życzenie Kapituły generalnej, powołał w 1951 r. specjalną komisję rewizyjną, która przygotowała poprawki do niektórych artykułów Konstytucji oraz projekt Dyrektorium, czyli tzw. „Zwyczajnika zakonnego”, które następnie przedłożono Kapitule generalnej w 1952 r. Część z nich Kapituła włączyła do swoich uchwał i poleciła prowadzić nadal pracę nad gruntowną rewizją Konstytucji.      Konstytucje zredagowane w duchu Soboru Watykańskiego II,    zatwierdzone przez Stolicę Świętą w 1986 r.        Sobór Watykański II poprzez swoje Konstytucje i Dekrety, a zwłaszcza Dekret „Perfectae caritatis”, zobowiązał wspólnoty zakonne, by dostosowały do jego uchwał zakonne Konstytucje (accommodata renovatio), podając jednocześnie w dołączonych statutach wytyczne do przeprowadzenia tego dzieła odnowy. Generał Zakonu O. Jerzy Tomziński, pismem z dnia 25 stycznia 1967 r., powołał w tym celu specjalną „Komisję Centralną Odnowy Soborowej Konstytucji”, która w szeregu podkomisji (doktrynalna, życia zakonnego, studiów i wychowania, duszpasterska, liturgiczna i zarządu) rozpoczęła prace przygotowawcze. Komisja ta, idąc za wskazaniami wspomnianego Dekretu o przystosowanej odnowie życia zakonnego, postanowiła w dziele odnowy powrócić przede wszystkim do podstawowych założeń pierwotnej duchowości i posłannictwa naszego Zakonu. Założenia te z kolei zamierzała dostosować do nauki Soboru i do warunków współczesności, zgodnie ze znakami naszych czasów. Cała wspólnota paulińska w swoim czasie mogła się wypowiedzieć na temat Ustaw zakonnych w bardzo szczegółowej ankiecie.       Przygotowany projekt został wszechstronnie przedyskutowany na generalnej Kapitule nadzwyczajnej specjalnej, która obradowała w dwóch etapach: od 16 stycznia do 27 lutego 1971 r. i od 17 stycznia do 4 marca 1972 r. Członkowie kapitulni mogli w swych pracach zapoznać się zarówno z postulatami Wspólnoty, jak również z doświadczeniami innych zakonów w tym względzie. Projekt tak odnowionych Konstytucji w duchu Soboru Watykańskiego II wraz z Dyrektorium Generalnym, jako owoc intensywnych prac Kapituły, został przez Definitorium Generalne przesłany do aprobaty i ewentualnej korekty Świętej Kongregacji dla Zakonników i Instytutów Świeckich, przygotowany tekst w języku polskim i łacińskim przesłano do Rzymu w dniu 15 stycznia 1973 r. Już w dniu 26 lutego 1973 r. Święta Kongregacja zatwierdziła „ad experimentum” odnowione Konstytucje. Równocześnie w piśmie akrobacyjnym stwierdziła, że przejrzane zostało również Dyrektorium Generalne. Ponadto, do obydwóch tekstów zaproponowała pewne poprawki, które Definitorium Generalne wprowadziło do nowego wydania Konstytucji i Dyrektorium Generalnego. Odnowione i zaaprobowane Konstytucje i Dyrektorium Generalne zostały promulgowane dekretem Generała Zakonu O. Jerzego Tomzińskiego z dnia 31 maja 1973 r. Moc obowiązującą otrzymały od Uroczystości Matki Bożej Jasnogórskiej 26 sierpnia 1973 r.       Wypada zaznaczyć, że te z dużym wysiłkiem zredagowane na nowo Konstytucje znalazły szczególne uznanie Świętej Kongregacji dla Zakonników i Instytutów Świeckich. W specjalnie przesłanym piśmie aprobującym nowe Konstytucje z dnia 26 lutego 1973 r. czytamy: „Święta Kongregacja serdecznie gratuluje prac kapitulnych, dokonanych z pochwały godną wiernością względem norm wydanych przez Sobór Watykański II i Stolicę Świętą, dotyczących przystosowania życia zakonnego do potrzeb czasów dzisiejszych. Święta Kongregacja wyraża też gorące życzenia, aby prace tejże Kapituły generalnej przyczyniły się szczęśliwie i skutecznie do rozwoju życia duchowego i działalności apostolskiej Zakonu”. Idąc za sugestiami Świętej Kongregacji, Kapituła generalna w 1975 r. powołała specjalną komisję do spraw Konstytucji. W związku z wydaniem nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego, w dniu 25 stycznia 1983 r. Generał Zakonu powiększył ilość członków komisji i wyznaczył jej pilne zadania – przygotowania odpowiednich uwag do Konstytucji w świetle wymagań ogłoszonego Kodeksu. Z kolei Kapituła generalna wyborcza w 1984 r., po załatwieniu wszystkich bieżących spraw, przystąpiła do intensywnej pracy ponownego przejrzenia dotychczasowych Konstytucji. Korzystając z uwag wzmiankowanej komisji jak również przepisów nowego Prawa Kościelnego, dokonała wielu uzupełnień, uściśleń i poprawek. Zobowiązała ponadto Definitorium Generalne oraz powołaną komisję do spraw Konstytucji, aby przygotowała ostateczny tekst i przekazała Stolicy Apostolskiej do definitywnej aprobaty. Tekst łaciński Konstytucji przygotował O. Paweł Kosiak. Jego mozolna praca przy przekładzie tekstu polskiego na łaciński spotkała się ze szczególnym uznaniem Świętej Kongregacji.       Definitorium Generalne, spełniając zlecenie Kapituły generalnej z 1984 r., przy pomocy komisji do spraw Konstytucji przygotowało w języku polskim i łacińskim tekst, który Generał Zakonu osobiście przekazał do aprobaty Stolicy Świętej w dniu 4 marca 1985 r. Święta Kongregacja za pośrednictwem prokuratora generalnego przy Stolicy Świętej O. Stanisława Turka zaproponowała pewne poprawki, które Definitorium Generalne wprowadziło do tekstu nowych Konstytucji. Ostatecznie, poprawione Konstytucje Święta Kongregacja zatwierdziła pismem z dnia 26 sierpnia 1986 r., skierowanym do Generała Zakonu O. Józefa Płatka. Przegląd pięciu historycznych etapów kodyfikacji Konstytucji paulińskich prowadzi do stwierdzenia, że Konstytucje te w swojej ostatniej wersji zredagowane w duchu uchwał Soboru Watykańskiego II i zgodnie z obowiązującym Kodeksem Prawa Kanonicznego, wiernie zachowały swój wewnętrzny charakter i nieskażony nurt duchowości Zakonu, przejmowany i przekazywany przez każdą poprzednią redakcję. Dzięki temu społeczność zakonna do końca pozostała sobą.       Podziwiać trzeba nie tylko troskę i umiejętność poszczególnych redaktorów zakonnych i rzymskich naszych Konstytucji, ale przede wszystkim wyjątkową pomoc Ducha Świętego. To dzięki niej potrafił nasz Zakon w zmieniających się ciągle warunkach życia, w obliczu nowych sytuacji i nowych  perspektyw rozwoju, nie zatracić swojej własnej duchowości i swojego posłannictwa. Zatwierdzone dla nas Konstytucje w zwięzły sposób ujmują na początku charakter naszego Zakonu, znamiona naszej duchowości, bogate dziedzictwo i historyczny rozwój. Określają też wewnętrzne i zewnętrzne zadania Zakonu. Zostały w nich dobitnie i jasno wyrażone szczególne rysy paulińskiej duchowości, a zarazem pełniej ukazana głębia i wartości konsekracji zakonnej, która się dokonuje przez profesję rad ewangelicznych.       Oprócz umiłowania liturgii i modlitwy osobistej, a także życia pokutnego, charakterystycznego dla naszego powołania paulińskiego, po raz pierwszy też tak obszernie ukazano Maryję w życiu naszego Zakonu. To, co dotychczas było faktem w długich dziejach Zakonu, stało się obecnie dla nas również obowiązującym programem. Wiemy jednak, że nawet najdoskonalsze prawo nie osiągnie swego skutku, jeśli nie będzie realizowane w codziennym postępowaniu tych, dla których zostało przeznaczone. Niewiele będą znaczyć choćby najświętsze ustawy, jeśli pozostaną tylko martwą literą,   nie będą w nas żyły i kierowały naszym postępowaniem.